LỢI ÍCH VÀ RỦI RO DOANH NGHIỆP TRONG NƯỚC KHI HỢP TÁC , ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc hợp tác và đầu tư nước ngoài của các doanh nghiệp trong nước đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường. Quá trình này không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận với các nguồn lực quốc tế, mà còn thúc đẩy chuyển giao công nghệ, nâng cao trình độ quản lý và gia tăng giá trị thương hiệu. Tuy nhiên, để tham gia vào các hoạt động này, các doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định pháp luật Việt Nam về hợp tác và đầu tư ra nước ngoài, đặc biệt là Luật Đầu tư và các nghị định hướng dẫn.

1. Lợi ích của hợp tác , đầu tư nước ngoài

Hợp tác , đầu tư nước ngoài mang lại nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp trong nước ,đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu ,cụ thể :

- Tiếp cận thị trường mới : Các doanh nghiệp có cơ hội mở rộng thị trường kinh doanh ra các thị trường quốc tế , không chỉ nhằm tăng doanh thu mà còn giảm thiểu rủi ro khi phụ thuộc vào thị trường nội địa

- Chuyển giao công nghệ : Thông qua hợp tác với các doanh nghiệp nước ngoài , các doanh nghiệp trong nước có thể tiếp nhận và áp dụng các công nghệ tiên tiến , nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm

- Nâng cao năng lực quản lý : Sự hợp tác này còn giúp doanh nghiệp trong nước tiếp cận với các phương pháp quản lý tiên tiến , từ đó cải thiện năng lực điều hành và phát triển bền vững

2. Quy định pháp lý về hợp tác và đầu tư nước ngoài

Việc doanh nghiệp trong nước đầu tư ra nước ngoài được quy định rõ ràng trong Luật Đầu tư 2020 (Luật số 61/2020/QH14) và các nghị định liên quan. Theo quy định tại Điều 51,53,54 của Luật Đầu tư, doanh nghiệp cần đáp ứng các điều kiện sau để được cấp phép đầu tư ra nước ngoài:

- Phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước: Việc đầu tư ra nước ngoài không được gây ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội hoặc các lợi ích khác của quốc gia.

- Không thuộc lĩnh vực cấm đầu tư: Các doanh nghiệp không được đầu tư vào các ngành nghề mà nhà nước cấm, như vũ khí, hóa chất độc hại, động vật quý hiếm, hoặc các hoạt động liên quan đến môi trường và sức khỏe con người

- Có đủ năng lực tài chính: Doanh nghiệp phải chứng minh được khả năng tài chính để thực hiện dự án đầu tư. Điều này bao gồm cả việc không gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh trong nước.

Theo khoản 1 Điều 78 Nghị định 31/2021/NĐ-CP, các doanh nghiệp trong nước khi đầu tư ra nước ngoài cần phải thực hiện thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài. Các nội dung chính trong hồ sơ bao gồm: quyết định đầu tư, phương án tài chính, và các tài liệu chứng minh việc đáp ứng các điều kiện đầu tư theo quy định của pháp luật

3. Các hình thức hợp tác đầu tư nước

Các doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia hợp tác và đầu tư nước ngoài theo nhiều hình thức khác nhau, như :

- Liên doanh : Đây là hình thức hợp tác phổ biến , trong đó doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp nước ngoài cùng góp vốn để thành lập một công ty liên doanh hoạt động trên thị trường quốc tế . Hình thức này cho phép doanh nghiệp trong nước tận dụng nguồn lực của đối tác như công nghệ , nhân lực hoặc mạng lưới khách hàng

- Mua lại và sáp nhập (M&A) : Hình thức này cho phép doanh nghiệp Việt Nam mua lại hoặc sáp nhập với một doanh nghiệp nước ngoài , từ đó tiếp cận ngay thị trường và cơ sở hạ tầng sẵn có . Nghị định số 31/2021/NĐ-CP hướng dẫn về đầu tư quy định rõ các điều kiện khi thự hiện M&A , bao gồm cả việc tuân thủ pháp luật cạnh tranh và đảm bảo quyền lợi của cổ đông

- Đầu tư trực tiếp (FDI) : Doanh nghiệp Việt Nam có thể đầu tư trực tiếp vào các quốc gia khác bằng cách thành lập các công ty con hoặc chi nhánh tại nước ngoài. Việc này giúp doanh nghiệp kiểm soát toàn bộ hoạt động kinh doanh, nhưng đồng thời cũng yêu cầu năng lực quản lý và tài chính lớn hơn.

4. Rủi ro và thách thức trong quá trình đầu tư nước ngoài

Bên cạnh những lợi ích, việc đầu tư nước ngoài cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro và thách thức :

- Rủi ro pháp lý: Doanh nghiệp phải đối mặt với các hệ thống pháp luật khác nhau khi hoạt động ở nước ngoài. Mỗi quốc gia đều có các quy định về thuế, lao động, môi trường, và sở hữu trí tuệ riêng. Nếu không hiểu rõ, doanh nghiệp có thể gặp rắc rối về pháp lý.

- Rủi ro về chính trị và kinh tế: Những thay đổi về chính sách kinh tế hoặc biến động chính trị tại nước sở tại có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

- Khó khăn trong quản lý và điều hành: Quản lý các chi nhánh hoặc liên doanh ở nước ngoài yêu cầu doanh nghiệp phải có kỹ năng quản lý toàn cầu và khả năng thích ứng với văn hóa kinh doanh địa phương. Nếu không được chuẩn bị kỹ lưỡng, doanh nghiệp dễ gặp khó khăn trong việc điều hành và phát triển.

=> Hợp tác và đầu tư nước ngoài là một chiến lược quan trọng đối với các doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, để thành công, doanh nghiệp cần nắm rõ các quy định pháp luật liên quan và chuẩn bị kỹ lưỡng về tài chính, quản lý, cũng như khả năng thích ứng với môi trường kinh doanh quốc tế. Đồng thời, việc hiểu và tuân thủ các quy định pháp lý sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả đầu tư.